آلرژی در کودکان یکی از مشکلاتی است که گاهی ممکن است والدین و کودک را بسیار کلافه کند و باعث ناراحتی و آزار بچه‌ها شود. همچنین کودک شما در اغلب موارد، استعداد ابتلا به آلرژی را به ارث می‌برد، اما نه لزوماً همان نوع خاص از آلرژی را۰
عارضهٔ آلرژی
آلرژی یک واکنش ایمنی به ماده‌ای در محیط است که به آلرژن یعنی مادهٔ آلرژی‌زا ایجاد می‌شود. هنگامی که یک کودک مبتلا به آلرژی از طریق دست زدن، تنفس، خوردن یا تزریق آن با مادهٔ آلرژی‌زایی تماس پیدا می‌کند، بدن او به اشتباه آن را یک مهاجم خطرناک تلقی می‌کند و هیستامین‌ها و دیگر مواد شیمیایی را برای مبارزه با آن در بدن آزاد خواهد کرد.
این مواد شیمیایی بدن را تحریک می‌کنند و باعث ایجاد علائمی مانند آبریزش بینی، عطسه، خارش و سرفه می‌شوند. علائم می‌توانند خفیف یا شدید، متناوب، به عنوان مثال فصلی یا به دلیل قرارگیری مداوم در معرض مادهٔ آلرژی‌زا پایدار باشند.
در برخی موارد، مادهٔ آلرژی‌زا می‌تواند واکنش حادی ایجاد کند که شوک آنافیلاکتیک یا آنافیلاکسی نامیده می‌شود. این مورد یک وضعیت اورژانسی است، زیرا علائم از جمله مشکل در تنفس و ورم بدن می‌تواند زندگی شخص را تهدید کند.
مواد آلرژی‌زا
آلرژن‌های محتمل شامل مواد غذایی، داروها، حشرات، شورهٔ حیوانات، هیره‌ها یعنی کنهٔ گرد وغبار که مایت نیز نامیده می‌شود، کپک و گرده مثل گردهٔ گیاهان موجود در هواست. مواد آلرژی‌زا می‌تواند به عنوان مثال، مشکلات تنفسی مثلاً در آلرژی‌های بینی یا رینیت آلرژیک که یک التهاب مخاط بینی آلرژیک است، مشکلات پوستی مانند اگزما یا مشکلات رودۀ ناشی از آلرژی‌های غذایی ایجاد کنند.
کودکان و نوپایان بعید است که تب یونجه یا آلرژی‌های فصلی داشته باشند. آلرژی‌های فصلی به چیزهایی مانند گرده و علف، معمولاً تا حدود سه تا چهار سالگی به سراغ کودکان نمی‌آیند. دلیل این موضوع آن است که قرار گرفتن در معرض هر نوع از گرده‌ها فقط برای چند هفته در هر سال است.
علل و دلایل آلرژی بینی
برخی از علل آلرژی بینی در کودکان به احتمال زیاد موارد زیر هستند:
هیره‌ها: مایت یا هیره‌ها موجودات میکروسکوپی هستند که روی ورقه‌ها یا سلول‌های مرده پوست انسان رشد می‌کنند و تقریباً ۸۵ درصد از افراد مبتلا به آلرژی به هیره آلرژی دارند.
شورۀ حیوانات: دانه‌های سفید و جداشده از پوست و مو که از بدن گربه‌ها، سگ‌ها و دیگر حیوانات کرک‌دار جدا می‌شود.
گرده: به ویژه گردۀ درختان، گیاهان و علف‌های هرز می‌تواند از علل آلرژی باشد.
کپک: قارچ‌هایی که در مکان‌های مرطوب و نم‌دار مانند حمام و زیرزمین یا در هوای آزاد مناطق اقليمی مرطوب یافت می‌شوند.
بعضی از کودکان به بالش‌های پر یا پتوهای پشمی حساس هستند و اگرچه اکثر متخصصان بر این باورند که دود تنباکو برای کودکان حساسیت‌زا نیست، اما قطعاً می‌تواند علائم آلرژیک آنها را بدتر کند.
تشخیص نوع آلرژی به مواد آلرژی‌زا
مشخص کردن علت دقیق آلرژی نیازمند مقداری تحقیق دقیق و گاهی اوقات کمک آزمایشات پزشکی است. یک سرنخ برای کشف علت می‌تواند زمان رخ دادن حملات آلرژی باشد.
آلرژی به کپک معمولاً در آب و هوای مرطوب یا بارانی بروز می‌کند و تشخیص آن از سرماخوردگی می‌تواند دشوار باشد. آلرژی به هیره یا حیوانات خانگی اغلب باعث احتقان صبحگاهی در طول سال می‌شود و آلرژی‌های مرتبط با گرده‌های گیاهان بیشتر در بهار، تابستان و پاییز شایع هستند.
دور کردن چند روزهٔ حیوان خانگی‌تان از خانه نمی‌تواند شما را به طور قطع مطمئن کند که کودکتان به حیوانات خانگی آلرژی دارد یا ندارد. مطالعات محققان حاکی از آن است که می‌تواند بیشتر از یک سال طول بکشد تا شورهٔ گربه‌ای که یک سال است دیگر در محیط زندگی کودک نیست، به حالتی دربیاید که دیگر افراد دارای این آلرژی را اذیت نکند. یعنی شورهٔ گربه تا یک سال پس از جدا شدن از بدن گربه می‌تواند افراد را دچار آلرژی کند.
از سوی دیگر، اگر فرزندتان را چند روز از حیوان خانگی خود دور کنید و او بهتر به نظر برسد، در آن صورت شما سرنخ خوب اما نه قطعی‌ای برای آلرژی داشتن کودکتان دارید، چون باید این احتمال را نیز در نظر بگیرید که فرزندتان ممکن است به چیز دیگری در خانه آلرژی داشته باشد.
پس اگر خودتان به پاسخی نرسیدید، وقت آن است که به پزشک کودکتان مراجعه کنید. اگر پزشک معتقد باشد مشکل کودک آلرژی است، احتمال دارد شما را به یک متخصص آسم و آلرژی ارجاع دهد، یا یک آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح آنتی‌بادی‌های آلرژی یعنی IgE موجود در خون کودک تجویز کند. آزمایش خون ممکن است کمتر از آزمایشات پوستی دقیق باشد. بنابراین، اگر نتیجهٔ آزمایش خون نشانگر آلرژی باشد، ممکن است گام بعدی برای کوچولوی شما آزمایش پوست باشد که برای این آزمایش باید به یک متخصص آسم و آلرژی مراجعه کنید.
در طول آزمایش پوست، پزشک متخصص مقدار کمی از مواد آلرژی‌زا شایع را روی پوست کودک اعمال می‌کند. اگر فرزندتان به یک ماده حساسیت داشته باشد، در آن نقطه از پوستش واکنشی شبیه به نیش پشه خواهد داشت. کودکان کوچک‌تر ممکن است واکنش‌های خفیف‌تری نسبت به کودکان بزرگ‌تر داشته باشند اما با وجود این، آزمایشات می‌تواند برای آنها هم مفید باشند.
همچنین در نظر داشته باشید که آزمایشات مشخص می‌کند که فرزندتان در آن زمان به چه چیزی آلرژی دارد اما ممکن است با افزایش سن کودک، نوع آلرژی تغییر کند. اگر نتیجهٔ آزمایش پوست کودک منفی است اما همچنان علائم آلرژی را دارد، بهتر است شش تا ۱۲ ماه بعد، دوباره برای ارزیابی مجدد او را نزد پزشک ببرید.
تفاوت آلرژی با سرماخوردگی در کودک
از آنجا که علائم آلرژی بینی خیلی شبیه علائم سرماخوردگی یعنی آبریزش بینی، آبریزش چشم یا ریزش اشک از چشم، سرفه، احتقان بینی و عطسه است، تشخیص این دو از یکدیگر می‌تواند دشوار باشد. با این حال، برخی علائم مشخصه برای آلرژی وجود دارد که به شما کمک خواهد کرد. به عنوان مثال، شما می‌توانید سؤالات زیر را از خودتان بپرسید تا متوجه شوید که کودکتان سرما خورده است یا آلرژی دارد:
- آیا به نظر می‌رسد فرزند شما همیشه سرما خورده است؟ سرماخوردگی‌ها معمولاً طی یک هفته تا ۱۰ روز پایان می‌یابند اما آلرژی‌ها این‌طور نیستند.
- آیا بینی کودکتان به طور مداوم گرفته است یا همیشه آبریزش دارد؟
- آیا فرزند شما دائماً در حال مالیدن، پاک کردن یا فشار دادن بینی خود به سمت بالا، یعنی چیزی است که پزشکان آن را سلام آلرژیک می‌نامند؟
- آیا مخاطی که از بینی کودک خارج می‌شود، شفاف و رقیق در مقابل مخاط زرد یا سبز و غلیظ است؟
- آیا به نظر می‌رسد که کودکتان زیاد عطسه می‌کند؟
- آیا چشم‌هایش دچار خارش، قرمزی و آبریزش است؟
- آیا پوست زیر چشم او تیره یا بنفش یا آبی به نظر می‌رسد یعنی چیزی که پزشکان آن را کبودی آلرژیک می‌نامند؟
- آیا کودک از طریق دهانش نفس می‌کشد؟
- آیا کودک سرفه‌های خشک و مزمنی دارد؟
- آیا پوست کودک تحریک شده یا راش قرمز و خارش‌داری زده است؟
اگر به یک یا چند مورد از این سؤالات پاسخ مثبت دادید، احتمال بالایی وجود دارد که فرزند شما به چیزی در محیط اطرافش حساسیت داشته باشد. همچنین کودکان مبتلا به آلرژی بینی بیشتر مستعد ابتلا به عفونت گوش، آسم و عفونت سینوس هستند.